U raspravama koje se vode povodom priprema naše države za priključenje zajednici evropskih naroda (EU), često se mogu čuti mišljenja o značajnoj ulozi organizacija civilnog društva (OCD) u tim procesima.
Organizacije civilnog društva, ponekad označene kao „Nevladin sektor“, čine svi oblici dobrovoljnog organizovanja građana koji nastaju njihovim udruživanjem u cilju zaštite interesa određene društvene grupe ili društva kao celine u odnosima sa organima državne uprave na svim nivoima organizovanja države. One bi trebalo da predstavljaju društvenu snagu koja konstruktivno deluje van institucija državne vlasti sa ciljem da učestvuje u kreiranju javnih politika u smislu veće transparentnosti, odgovornosti i otvorenosti celokupnog sistema vlasti prema građanima.
Među najznačajnijim ulogama organizacija civilnog društva jesu:
- razvoj kulture građanskog aktivizma i učešća u javnom životu društvene zajednice;
- ukazivanje, pa i vršenje građanskog pritiska na institucije u cilju zastupanja interesa različitih grupa građana;
- razvijanje dobročinstva u odnosu na marginalizovane društvene grupe.
S obzirom na činjenicu da su domaća udruženja građana, strukovna i sportska udruženja, sindikati i razne neformalne društvene grupe – dakle, ceo naš civilni sektor – nedovoljno razvijeni, neprofilisani i nepovezani, a ponekad i međusobno suprotstavljeni, Vlada Republike Srbije je u januaru 2011. godine osnovala Kancelariju za saradnju organa državne uprave sa OCD čije je sedište u Palati Srbija, Novi Beograd. Nije Vlada to uradila tek onako, već zato što je učešće građana u evrointegracijama jedan od bitnih pokazatelja rezultata reformi i unapređenja rada državnih organa.
Kancelarija radi na organizovanju seminara i obuke predstavnika OCD za razumevanje pojedinačnih poglavlja iz programa „35 koraka ka EU“ i na izgradnji podsticajnog okruženja za razvoj i podizanje kapaciteta domaćih OCD u cilju njihovog efikasnijeg i sistemskog uključivanja u pregovaračke procese.
Tokom 2015. godine Kancelarija je realizovala niz seminara za predstavnike opština i gradova na temu „Unapređenje saradnje lokalnih samouprava sa OCD i transparentno budžetsko finansiranje njihovih aktivnosti“. Predstavnici lokalnih samouprava su detaljno upoznati sa obavezama iz „Smernica za uključivanje OCD u proces donošenja propisa“ i o sprovođenju konkretnih koraka kada su u pitanju informisanje, savetovanje i uključivanje OCD u svakodnevni rad lokalnih samouprava.
Za udruženja i druge oblike organizovanja građana Valjeva veoma je značajno to što ih Kancelarija upoznaje sa propisima koji regulišu postupak transparentnog budžetskog finansiranja programa i projekata koje realizuju udruženja i druge OCD, kao i o preduzimanju konkretnih aktivnosti u postupku definisanja ciljeva javnih konkursa, kriterijuma, postupaka selekcije i odabira pijavljenih projekata, a naročito praćenja njihove realizacije.
U kojoj meri su predstavnici samouprave grada Valjeva i opština Kolubarskog upravnog okruga upoznati sa svojim obavezama iz Smernica za uključivanje OCD u procese donošenja lokalnih propisa značajnih za građane i kako organi gradske (i opštinskih) vlasti primenjuju kriterijume za selekciju i odabir projekata prispelih po osnovu javnih konkursa, javnost će saznati uskoro,jer konkursi za 2017. godinu samo što nisu raspisani.
Dragan D. Popović
Udruženje VAPOT