Josip Broz Tito: Istorija, identitet i izazovi sadašnjosti

Na današnji dan pre 44 godine umro je  Josip Broz Tito, predsednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije (SFRJ) i Saveza komunista Jugoslavije . Iako će se mnogi, uglavnom pripadnici starije generacije, složiti da vreme Josipa Broza slovi za srećan period života , poslednjih dana bilo je priče i o izmeštanju njegovog groba iz Kuće cveća. Opet u zavadi sa sopstvenom istorijom?

Josip Broz Tito rodjen je 7.maja 1892.godine, ali se kao njegov rodjendan obeležavao 25. maj poznatiji kao Dan mladosti.

Sahranjen je u Kući cveća u Beogradu, a njegovoj sahrani prisustvovalo je više od 200 delegacija iz celog sveta, predsednika, premijera, kraljeva i vladara i lidera stranaka iz 107 zemalja. Televizijski prenos sahrane preuzele su televizijske stanice u više od 40 zemalja. Bio je to dan opšte žalosti , a godinama nakon njegove smrti svakog 4.maja u 15h I 5.minuta oglašavale su se sirene koje su bile poštovane zaustavljanjem svega za vreme trajanja njihovog zvuka. Sirene su bile deo kampanje pod nazivom “I posle Tita – Tito”. Ipak, ova kampanja nije potrajala kao ni sama SFRJ.

Za Tita se vezuju godine izgradnje ne samo Jugoslavije kao državnog entiteta već i izgradnje same zemlje nakon Drugog svetskog rata. U svetu je slovio za velikog državnika, o čemu svedoči i veliki broj državnika i delegacija na njegovoj sahrani. Istoričari su saglasni da je njegov  istorijski udeo prilično velik .Izveo je zemlju iz sovjetskog bloka i bio jedan od lidera i osnivača  Pokreta nesvrstanih zemalja.

„Mi nismo dogmatičari. Svakodnevni život, praksa i konkretne potrebe zahtevaju od nas da preduzimamo one mjere koje daju najefikasnije rezultate… Kod nas su samoupravljanje i decentralizacija, koja je dala više inicijative preduzećima, jedan od bitnih elemenata koji omogućavaju tako brz ekonomski razvitak”, Titove su reči koje najbolje objašnjavaju njegovu viziju  socijalističkog uredjenja.

Oni koji su živeli u vreme Tita , po dostupnim istraživanjima, tvrde da su to bile srećne i lepe godine. Ujedno to su bile i godine ideologije koja nikada više nakon njegove smrti nije bila tako snažno utemeljena u društvu. Nijedna politička doktrina nakon  Tita nije bila opšte prihvaćena u narodu.

Predsednik Privremenog organa grada Beograda Aleksandar Šapić najavio je da će pokrenuti inicijativu da se Josip Broz Tito koji počiva u Kući cveća, „vrati u Kumrovec“, a da Muzej Jugoslavije, postane muzej srpske istorije, bila je vest koja je mnoge u Srbiji uznemirila.

Brojni istoričari na čelu sa  Predragom  Markovićem  burno su  reagovali  na ovakvu mogućnost navodeći da je takav predlog populistički.

S druge strane ovakav stav ponovo nas vraća na pitanje -Da li je naša prošlost nešto čega bismo se trebali stideti? Ako istraživanja govore da je period vladavine Tita nešto što mnogi pamte sa radošću u odnosu na današnja vremena , možda nije loše da se zapitamo nešto drugo: Kakav je to narod bez svoje istorije?

Teoretičari tvrde da je važno razumeti zašto se negiranje istorije događa?  Jedna od mogućnosti je  postojanje političke agende, ideološke manipulacije ili jednostavno nedostatak obrazovanja o istorijskim činjenicama.  Ili drugačije rečeno, pre nego nešto počnemo da mrzimo ne bi bilo loše otkriti gde zapravo jeste problem?

Ne treba zaboraviti da naše vidjenje  prošlosti često oblikuje naš identitet. Kako se odnosimo prema prošlim događajima može uticati na našu samosvest i kolektivnu svest kao društva. Iapk najvažnije u svemu jeste činjenica da kako se odnosimo prema prošlosti može poslužiti kao primer za buduće generacije.

I o nama će jednom neko suditi….