Apelacioni sud potvrdio rešenje – Usvojen zahtev za rehabilitaciju Nikole Kalabića

Višegodišnji sudski proces vezan za rehabilitaciju Nikole Kalabića dobio je svoj epilog. Apelacioni sud u Beogradu potvrdio je rešenje prvostepenog suda, kojim je usvojen zahtev za rehabilitaciju nekadašnjeg komandanta Gorske garde Jugoslovenske vojske u otadžbini Nikole Kalabića.

 Viši sud u Valjevu pravilno je utvrdio da Nikola Kalabić nije sarađivao sa okupatorom, a razlozi koji su za to izneti u prvostepenom rešenju u potpunosti su prihvatljivi i za Apelacioni sud, navodi se u saopštenju suda.

„Pre svega, nesporno je utvrđeno da ne postoji ni jedan pisani dokument u kome se reguliše saradnja Nikole Kalabića sa nemačkom vojnom silom, te da je na osnovu svedoka istoričara, takođe,  nesporno utvrđeno da je u novembru 1943. godine došlo do kontakta između Nikole Kalabića i nemaca u selu Bujačić kod Valjeva, kada je postignut Sporazum o obustavi neprijateljstava i zajedničkoj borbi protiv komunista u 13 Srezova Šumadije i Pomoravlja, ali da je nemačka viša komanda za jugoistok 25. decembra 1943. godine odbila da produži taj Sporazum jer su četničke jedinice učestalo kršile Sprazum. Što se tiče razgovora Nikole Kalabića i njihovih saradnika sa nemačkim predstavnicima (najverovatnije 11. avgusta 1944. godine), kada je traženo oružje za borbu protiv komunista, o tome postoji jedna fotografija, koja je često osporavana u pogledu autentičnosti, ali ova dva navedena događaja, prema iskazu svedoka, predstavljaju taktičke poteze koji ne mogu dovesti u pitanje generalno opredeljenje Jugoslovenske vojske i otadžbine, odnosno četčničkog pokreta i Nikole Kalabića, a što je pravilno prihvatio i prvostepeni sud. Pomenute odluke Državne komisije imaju oblik administrativnog obrasca koji sadrži lične podatke za Nikolu Kalabića kao i opis navodnog dela (zločina) koja mu se stavlja na teret, a osim toga one nisu donete po određenoj formalnoj proceduri što je karakteristično za sudske odluke s obzirom na to da iz njihove sadržine proizlazi da njihovom donošenju nije prethodio postupak u kom su izvođeni dokazi uz prisustvo optuženog i branioca.

S ozirom na to da su nakon donošenja Uredbe o vojnim sudovima od 24. maja 1944. godine funkcionisali vojni sudovi, a da je nesporno da je Nikola Kalabić bio živ do 19. januara 1946. godine, jasno je da protiv njega nije pokretnut krivični postupak pred Vojnim ili Civilnim sudom u kojim bi se utvrđivala njegova krivica za eventualne ratne zločine koji se pominju u odlukama Državne komisije. Iz navedenih razloga prvostepeni sud je pravilno zaključio da su navedene odluke Državne komisije bile motivisane političkim i ideološkim razlozima.

Imajući u vidu sve izneto, nesumnjivo je utvrđeno da je Nikola Kalabić lišen najelementarnijeg prava – prava na život, kao i prava na imovinu, te su se stekli uslovi za njegovu rehabilitaciju.

Pri tome Apelacioni sud je našao i da su neosnovani žalbeni navodi o tome da je pogrešan zaključak prvostepenog suda kojim se odluke Državne komisije dovode u vezu sa načelom pravne države i opšte prihvaćenim standardima ljudskih prava jer u to vreme nije postojao zaokružen i jasan koncept ljudskih prava i sloboda. Ovo stoga što je pravo na život najvažnije ljudsko pravo koje je proklemovano i štiti se još od rimskog prava, a danas je takođe elementarno pravo svake demokratkse države. Osim toga, treba imati u vidu da su još na Prvom zasedanju AVNOJ 1942. godine usvojeni principi demokratije, zaštite privatne svojine i dr, dok je na Drugom zasedanju AVNOJ odlučeno da će nova država biti izgrađena na domokratskim principima koja uključuju i poštovanje osnovnih ljudskih prava i sloboda, uključujući i pravo na život“, navodi Apelacioni sud .